PEASANT ART

Έργα χειρών, έργα τέχνης

Ιστορίες δεν αφηγούνται μόνο τα λόγια. Αφηγούνται και τα έργα. Αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Πολύχρωμο φόντο για γεγονότα σταθμούς στην πορεία της  ζωής. Η γέννηση, ο γάμος, ο καθημερινός μόχθος, η χαρά και ο πόνος. Υπάρχει για όλα το κατάλληλο “ένδυμα”. Μαντανίες, κουποτά σεντόνια, κοφτά ασπρόρουχα, κοπανέλια, δαντέλες, ριζοβελονιές, ανεβατά κεντητά… Τεχνικές και σχέδια που έλκουν την καταγωγή τους από την αρχαιότητα. Αντικείμενα που κραυγάζουν την αγάπη για τη ζωή, ακόμα και σε συνθήκες πιεστικές και εποχές δύσκολες. Υφές που μαρτυρούν τη δεξιοτεχνία και το μεράκι. Αποχρώσεις που μεταφέρουν τον απόηχο από το τραγούδι των κοριτσιών: Το κέντημα είναι γλέντημα, η ρόκα είναι σεργιάνι μα αυτός ο έρμος αργαλειός είναι σκλαβιά μεγάλη…Εργόχειρα. Έργα χειρών. Έργα τέχνης. Έργα σαν αυτά φέρουν τη σφραγίδα της κλίμακας αξιών που χαρακτηρίζει την Ελληνική κοινωνία και αποτυπώνουν τη δύναμη που έχει το αίσθημα της κοινότητας. Απλά, ανεπιτήδευτα, αυθεντικά. Στην τέχνη των απλών ανθρώπων της υπαίθρου ενυπάρχει η γηγενής παράδοση, χωρίς έξωθεν επιδράσεις και χωρίς προσπάθεια μίμησης. Τα χαρακτηριστικά της, πολλά και ευδιάκριτα. 

Καταρχάς, η τέχνη αυτή είναι πάντα “εφαρμοσμένη”. Δηλαδή, ξεπηδά από την επιθυμία του ανθρώπου να προσδώσει χρώμα και ευθυμία σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Δεν είναι τέχνη για την τέχνη. Επίσης, διακρίνεται εμφανώς η τάση προς την αφαίρεση. Γεωμετρικά μοτίβα επαναλαμβάνονται ρυθμικά, ακόμα και όταν αναπαριστούν θέματα παρμένα από τη φύση. Σε αυτή την τάση, βέβαια, συμβάλλει η τεχνική που ακολουθείται κάθε φορά αλλά και τα υλικά που επιλέγονται. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της είναι ο συντηρητισμός και η παντελής απουσία νεωτερισμού. Συγκεκριμένα, απλά μοτίβα και χρώματα εξελίσσονται και επιμένουν για αιώνες. Ο συνδυασμός τους γεννά μια ανεξάντλητη ποικιλία σχεδίων. Τέλος, το εκπληκτικότερο από όλα της τα χαρακτηριστικά είναι η παγκοσμιότητά της. Τα ίδια μοτίβα, τα ίδια χρώματα, οι ίδιες τεχνικές και οι ίδιες αφαιρετικές μέθοδοι ξεπηδούν σχεδόν από το έδαφος σε κάθε μέρος του κόσμου. Οι άνθρωποι επαναλαμβάνουν σαν μηχανές. Δημιουργούν, όμως, το προσωπικό τους στυλ, εκμεταλλευόμενοι σε κάθε περίπτωση, τις συνήθειες, το κλίμα, τα φυσικά υλικά και τις οικονομικές συνθήκες. Όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά συνηγορούν, αφενός, στο ότι η καλλιτεχνική παρόρμηση είναι εγγενές χαρακτηριστικό όλων των ανθρώπων και των πολιτισμών και αφετέρου, στο ότι η τάση προς την αφαίρεση είναι κάτι το ενστικτώδες και φυσικό. Εκείνο που μας φαίνεται απλό, δε σημαίνει πως είναι και απλοϊκό. Το αντίθετο. 

Το νήμα από τα έργα αυτά μοιάζει να μας κρατάει ενωμένους με το αρχαίο παρελθόν - τα σχέδια που υφαίνει τα βρίσκουμε στην τέχνη των Γεωμετρικών χρόνων. Aλλά μας κρατάει ενωμένους και μεταξύ μας - συνοψίζει με το δικό του τρόπο τα ιδεώδη του πολιτισμού μας: απλότητα, αυστηρότητα, επιμονή, υπομονή, ανθεκτικότητα. Ας μην τα ξεχνάμε. Ειδικά σε καιρούς δύσκολους.